Herkules i stajnia Augiasza

Królestwo Elidy tonie w gnoju. Coraz mniej jest miejsc wolnych od brudu i brzydkiego zapachu. W zasadzie nie ma żadnego mieszkańca, który nie pragnąłby, aby jego kraj stał się na powrót czysty, higieniczny i pachnący. Tyle, że uprzątnięcie tego, co zalega od lat, to robota dla prawdziwego herosa. Udaje się takiego znaleźć – słynny Herkules (tymczasowo zadłużony i bezrobotny) podejmuje się tego zadania. Zanim jednak przystąpi do pracy, to kilka komisji, paru urzędników i działaczy musi wydać decyzje i stwierdzić, czy przypadkiem gnój nie jest państwu do czegoś niezbędnie potrzebny, czy to, co na co dzień uprzykrza życie nie jest ważnym elementem wspólnego dziedzictwa, wreszcie czy w smrodzie i brudzie nie kryje się sedno tożsamości tego nieszczęsnego królestwa.

Ta wywiedziona ze starożytnego mitu historia stała się kanwą napisanej w 1954 roku jako słuchowisko radiowe sztuki Friedricha Dürrenmatta Herkules i stajnia Augiasza. Pomimo iż ten piszący po niemiecku szwajcarski dramaturg był w Polsce bardzo znany jako autor Wizyty starszej pani czy Fizyków, to tekst ten nie doczekał się do tej pory scenicznej realizacji. Lubelski spektakl przygotowywany przez Artura Tyszkiewicza będzie zatem polską teatralną prapremierą sztuki.

To, że następuje to tak późno, może dziwić. Napisany przed kilkudziesięciu laty jako satyra na szwajcarską biurokrację Herkules i stajnia Augiasza uderza bowiem nie tylko swoją aktualnością, ale i sporymi walorami scenicznymi. Prześmiewczy i ironiczny ton dramatu, w którym potraktowani z dużym dystansem bohaterowie starożytnych mitów uwikłani zostają w zabawne sytuacje, pozwala jednocześnie na to, byśmy w podobny sposób – z dystansem i ironią mogli spojrzeć na (by użyć słów Kazimierza Rudzkiego) „coraz bardziej otaczającą nas rzeczywistość”. A otacza ona nas chyba równie dotkliwie, jak nieszczęsnych mieszkańców Elidy.

Jarosław Cymerman